İşlemci bilgisayarın ana bileşenlerinden biridir ve bilgisayarın performansını, hızını ve işlevselliğini belirlemede kritik bir rol oynar. İşlemci teknolojisine performans, düşük güç tüketimi ve daha iyi verimlilik için sürekli olarak yeni yenilikler ve geliştirmeler getirilir. Siz de işlemci türleri ve seçerken dikkat etmeniz gerekenleri merak ediyorsanız detayları inceleyebilirsiniz.
İşlemci Çeşitleri
Standart işlemciler, iş istasyonları, sunucular, hem dizüstü bilgisayarlar hem de masaüstü bilgisayarlar dahil olmak üzere çok çeşitli bilgisayar türünde kullanılabilir. Akıllı telefonlar, tabletler ve diğer taşınabilir cihazlar gibi mobil cihazlarda kullanılan işlemci ise mobil işlemci olarak bilinir. Küçük form faktörü, düşük güç tüketimi ve yüksek enerji verimliliği öne çıkan özelliklerdir. Grafik yoğun uygulamaları işlemek için özel olarak tasarlanmış işlemciler ise grafik işlemcisi olarak bilinir. Taşınabilir hard disk gibi harici depolama cihazlarında, işlemci genellikle cihazın veri transferi ve yönetimi işlemlerini gerçekleştirmek için kullanılır. İşlemci, veri okuma ve yazma işlemlerini hızlandırarak depolama cihazının performansını artırır.
İşlemci Nedir?
Bilgisayar talimatlarının kodunu çözen donanım bileşenine işlemci denir. İşlemciler bir bilgisayarın beynidir. İşlemcilerin bir diğer adı merkezi işlem birimleridir. Bilgisayarlar CPU olmadan programları çalıştıramazlar. Bir bilgisayar teorik olarak grafik işlem birimi (GPU) gibi birden fazla CPU'ya sahip olabilir. Bilgisayarlardaki Rastgele Erişim Belleği (RAM), işlem birimleri tarafından okunan talimatları içerir. CPU bir talimat aldığında, onu çözer ve komutu yürütür. CPU daha sonra bir çıktı üretir. Masaüstü, dizüstü bilgisayar ve sunucu bilgisayarları için CPU pazarında en tanınmış iki şirket Intel ve AMD'dir. En sık kullanılan masaüstü işlemciler arasında AMD Ryzen ve Intel Core modelleri yer alır. Mobil cihazlarda kullanılan CPU'lar Apple, Nvidia, Qualcomm tarafından üretilir. Günümüzde bilgisayar performansı artık işlemci ve grafik işlemcilerden etkilenir. Güçlü ve etkili grafik işlemciler, özellikle oyunlar, video düzenleme ve grafik tasarım gibi grafik yoğun uygulamaların yaygınlaşmasıyla önem kazanmıştır.
İşlemci Nasıl Çalışır?
CPU, bellekten okunan talimatları yerine getirerek çalışır, bu talimatlar CPU'ya kayıtlarda veya hafızada saklanan belirli veri öğeleri üzerinde gerçekleştirilecek gerekli işlemler konusunda tavsiyelerde bulunur. Bellekten bir talimat alınır, kontrol ünitesi aracılığıyla yönlendirilir; ünite bu talimatın kodunu çözer ve gerekli adresleri veya veri öğelerini belirler. Bu bilgi sonrasında işlemleri talimatlara uygun olarak gerçekleştiren ALU'ya aktarılır. İşlemler bittiğinde, eğer gerekiyorsa, başka bir talimat alınmadan önce elde edilen değerler belleğe geri alınır ve programın tüm talimatları yerine getirilene kadar bu şekilde devam eder.
İşlemci Ne İşe Yarar?
Bir işlemcinin asıl görevi, yazılım programlarının kendisine gönderdiği komutları (çoğunlukla ikili kod biçiminde) yerine getirmektir. Bu talimatlar, basit veri işlemeden ileri düzey matematiğe kadar geniş bir işlem yelpazesini kapsar. Başka bir deyişle her şeyin olması gerektiği gibi çalışmasını sağlar. Bellekten bir talimat alındıktan sonra işlemci, görevi anlamak için kodu çözer, hesaplamaları yürütür ve sonucu tekrar belleğe kaydeder. Saniyede milyarlarca kez gerçekleşen bu inanılmaz hızlı işlem sayesinde bilgisayarınız görevleri çok yüksek bir hızda gerçekleştirebilir. Her bir talimat işlendiğinde, işlemci bellekten bir sonraki talimatı alır ve bu işlemi tekrarlar. İyi bir işlemci, hem hızlı hem de verimli bir şekilde işlemleri gerçekleştirebilirken, zayıf bir işlemci performans sorunlarına neden olabilir.
İşlemci Türleri Nelerdir?
Masaüstü ya da dizüstü bilgisayarlarda yaygın olarak x86 ve x86-64 mimarisine dayanan işlemciler kullanılır. Intel'in Core ve AMD'nin Ryzen işlemcileri bu mimariyi kullanılır. Windows, Linux ve macOS gibi işletim sistemlerinde bu işlemciler yaygın olarak kullanılır. ARM mimarisine dayanan işlemciler, özellikle akıllı telefonlar, tabletler gibi mobil cihazlar, nesnelerin interneti (IoT) ve gömülü sistemler için yaygın olarak kullanılır. Özellikle endüstriyel kontrol sistemleri, tıbbi cihazlar, otomobil uygulamaları ve ev aletleri gibi gömülü sistemlerde gömülü işlemciler kullanılır. Bu işlemcilerin temel özellikleri, düşük güç tüketimi, küçük boyut ve yüksek entegrasyondur. Grafik işlemcileri, 3D modelleme, video düzenleme ve yapay zeka, özellikle oyunlar için kullanılır. Bu kategoriye Nvidia GeForce, AMD Radeon ve Intel Iris Xe gibi işlemciler dahildir.
İşlemci Hızı Önemli midir?
Bilgisayarın performansı için işlemci hızı çok önemlidir. İşlemci hızı, işlemcinin bir saniyede kaç işlem yapabileceğini gösteren bir ölçüm değeridir, genellikle GHz (gigahertz) cinsinden ifade edilir. Bilgisayarın genel işlem gücünü, hızını ve tepki verme süresini işlemci hızı belirler. Hızlı işlem kapasitesine sahip bir bilgisayar, işlemci karşılaştırması yapıldığında en iyi işlemci hızına sahiptir. Uygulamaların normalden hızlı çalışmasını böylece kullanıcı deneyiminin genel olarak akıcı olmasını sağlar.
İşlemci Satın Alırken Nelere Dikkat Edilmeli?
Öncelikle işlemciyi ne için kullanmak istediğinizi belirlemelisiniz. Grafik tasarım, video düzenleme ve oyun oynama gibi işlemler için yüksek performanslı bir işlemciye ihtiyaç duyabilirsiniz. İnternette gezinmek veya basit ofis işlemleri yapmak için düşük seviyede bir işlemci yeterli olabilir. Hem işlemci mimarisi hem de çekirdek sayısı performansı belirleyen önemli faktörlerdir. Yeni ve gelişmiş mimarilere sahip işlemciler genellikle daha iyi performans sunar. İşlemci önbelleği, işlemcinin hızını artıran, veri erişim sürelerini azaltan önemli bir faktördür. Daha büyük önbellek boyutları genellikle daha iyi performans sunar. Son olarak da bütçenizi belirleyip, bu çerçevede en iyi performansı sunan işlemci fiyatlarını seçmeye çalışabilirsiniz. Siz de Teknosa'nın geniş ürün yelpazesini inceleyerek bilgisayarınıza uygun bir işlemci seçimini kolayca yapabilir, avantajlardan yararlanarak satın alabilirsiniz.
